lunes, 20 de septiembre de 2010

Euskal Herriko Gotikoa: Lekeitioko Andra Mari


KANPOALDEA

Ostiko-arkuen bi miaketatako estribo laguntzaileak aurkezten ditu. Eta mailarik gabe prismazko zutabe morbiduak mugarriekin koroatzen dute. Ostiko-arkuak eta morbido mugarriak basilikaren kanpoko irudiaren berezko osagarriak dira.  
                                        
Tontorrak irudi piramidala dute absideko hortzen apainketarekin, oso estilizatuak goiko bandan estriboen gainean bolumen handiagoaren estalkian, batzuek animaliak irudia dira eta beste batzuk garezur gisa eredukoak.

Harehariesko eskudelak inguratzen du goiko kortxela. Argitasuna sartzen da eki, hego eta mendebal tetik, iparraldetik huts destatu irekitzen dute haren trazeria zirkuluz bidez eginda, cuatrigeminado bat dago beste batzuk bereizten dute. Mendebaldearen saihetsak biarresetoi baxu aurkezten du aldeko ontzietan eta erdiaren bereidura nagusia.

Beste ikusgai batzuk dituzte barrualdetik, berezia, leiho txiki bat abside atzeko aldean (Pascual Abaroan-ren hilobiaren gainetik) XIV mendeko kanpoko horma, gero girola egin zenean barrualdean utzita.






AURREKALDEA

Gotikoko armoniaren eta oreka zentzunan azpimarratzen du. Sarbidearen arku zurkizti aurrealdearen goiko partea errepikatzen dute, bi miaketa batetik zate ezazu frisoak, sartzea markoz barruan ipinita pilastra eta alfisak.
Lehenik markoa, turruta forma emenda,arkiboltagatik berantzen duten ibili zilindro kapitalarekin zutabetan, bi escarzano arkutan mainel hagatik bikoiztu, tinpanoa aurkitzen da uste dun dekorazioarekin baita parteluzen kanpoko arkibolta friso-alfiz eta leiho nagusiko azpian dagoen frisoan.





Tinpano

Erdiko irudia, “ Trono de Gracia “ irudia da, Aita Jainkoa koroatu, heltzen duela Kristo gurutzatu ezkerreko eskuarekin, bedeinkatzen duen bitartean eskumarekin. Hau inguratu talde onek lau aingeru ditu, urrekoak turiferoak, kanpoaldekoak musikariak.


Andra Mari umearekinLehenik bi ateak zatitzen duen erdiko mugarri edo parte-luzean, Andra Mariaren irudi bat azaltzen du ume Jesus eskerreko besoan sostengatzen. Gainaldeko arkiboltaArkiboltan hamabi iruditarik jartzen dute erusel moldearen gainetik cardina barnatu apaindu hau haren barruko partea.




Friso-Alfiz

Aurreko aldeari arku markoa ipintzen du.

Erdiko parteak hemeretzi irudi dauka erresel azpian, erdikoa pixka bat jasotzen da besteandik, Gurutzatuan irudia da, albo bakoitzean sei irudi ditut, apostoluak dira.
Ertzetan multzoa itxi-tzen bi irudi talde dute: Kristoren bateoa, eskuman, Pietate, eskerrean.

Friso nagusien honen azpitik irudi bi dago idulkiaren gainean irudi onek bi lekaide dira. Frisoari oinarriaren zerbitzatzen den inpostan irudiak ditu, moralizatu bestiario-aren moduko, tartean gizakiak baita be. Alboko zutabek bakoitzak zazpi irudi dute, santuak eta aingeruak apaindutako mentsula gainean.



Aingeruen erlaizpe

Leiho nagusiaren azpian, zerrenda apaingarri bat egiten du. Erdi gunea beteta hemeretzi aingeruekineta gero atzetik eguzkia, ilargia eta izar bat. Pilastratik kanpo aldekoak, irudi naturista eta landaretza.



Aurrealde eroskunde katekesi baten irudikapena da, bi nibeletan: zeru eta lurra gurutzearen ardatz elkartuta; eliza moralezko aginduari menperatuta, dena hartuta kosmos baten Jainkoak gobernatuta. Salba bidearen azalpen erraz eta didaktikoa nonbait lotura mediebal itxuran mundu sortu izatera.

BARRUALDE

Lau zatitan mailakatutako hiru nabetan planteatua dago, erdirako buru zazpi alde poligonalaz, burua girora baxuagoaz inguratuta dago, alboetan, kaperak eskumako aldean, eta eskerreko aldean elizpea.


Mugarriek formatu eta tamaina aldatzen dute segun zein funtzio betetzen duten.

Gizabanakoaren kapitelen elkarketatik gorpuzkera baja-kapitel motakoak irten dira.

Hirukoitz arkuak, hiru beherakor arku konposatuak.

Elizaren perimetro guztia triforio batek inguratuta dago, apainduta duten traceria XIV mendekoa. Euskal Herriko gotikoaren berezitasun osagaia.

Habearte guztiak aurkezten dute gurutze-ganga.

Lehen tartea kuatripartita da erdiko kodearekin goiburu hagiografiako arrazoi bateaz.

Bigarrena dago tapakita ganga hirukoarekin eta nerbio sekundarioak itxuratzen dute ortogonal tankeran Lys Loreko apaindegi kodearekin.

Hirugarren zatiak izarrezko ganga hamaika kodearekin, batzuk leunak besteak zirkulatuak ortogonal eskema handituta.

Laugarrena edo koro gainean dago izartsu kode geometriko askorekin apainduta.

Alboko nabetan gurutze sinpleko gangak toralarku antzeko kodearekin.







ERRETAULA

Lekeitioko Santa Mariaren elizako aldare nagusiko erretaula gotiko-flamenko garrantzitsua egin zuten, 1508 inguruan Lekeitioko Hirian sortuta zegoen eskola lantegian, Juan Garcia de Crisal, Cristaels edo Cristaels (hiru formatara idatzita elizako archibuetan), maisuak zuzenduta. Bararekin akordatuta harri landua, zur-lanketa eta margo-keta, duda barik berena dela urreztatzea eta polikromia, ebaluazio akta diotenez(630.545 marabediez). Izugarrizko zur-urrebitsa eta polikromatu altzari hori (12,50 x 9,50 mts) Estatutako hirugarren handiena da, estilo horren barruan, Sevillakoaren eta Toledokoaren ostean, Oviedokoan parean.

Kasik abside guztia hartzen du bobedan azierarte. Panelen imajinagintza hirurogeita hamar irudi nitxo eta zutabetan, doseleteak, erreselak, trazeriak, chanbranak filigranaz zehaztu. Goian, Kalbario azpian, gorakadako indarra lotzen, dago horizontalki mudejar hautsetako, margotutako motibo geometriko abstraktuak eta izar urrezkoak zeru antzera, eguzkia eta ilargiaren irudiarekin.

Gorri, urdin, berde eta urre zahar koloreak, ondoan, brokatu ezarrita urrezko harietan epokako aberats jantziak imitatzen, baita urre zuriak ere, panelen zizelkatu programa aberasten dute garatzen Birjina Mariaren biziaren zenbait eszena:a/ Deikunde, Bisitazioa, Eraiste eta Berpizkunde.b/ (Marian aita-amak) Orakulua Joaquin eta Anari, Mariaren jaiotza, Mariaren elizan aurkezpena, Maria eta Jose ezkontza.c/ Artzain deikunde, Artzainen gurtza, Zirkunzisioa, Jesusen Elizan aurkezpena.


sábado, 4 de septiembre de 2010

MARK RYDEN



Mark Ryden es un artísta en el que se unen la aparente inocencia de los pintores naíf y la morbosidad onírica de los surrealistas . Sus obras denotan una inquietante ternura y esconden mundos oscuros y dificilmente digeribles bajo apariencias kitch ,colores apastelados e imagenes supuestamente infantiloides.